Αναδρομική Έκθεση Γιάννη Τσαρούχη: Εντυπώσεις

_
Πριν λίγες βδομάδες βρεθήκαμε στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς για να δούμε τη μεγάλη αναδρομική έκθεση του κορυφαίου ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη, στα πλαίσια της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από τη γέννησή του. Οι δημιουργίες του κορυφαίου ζωγράφου (αλλά και σκηνογράφου και ενδυματολόγου) εκτέθηκαν σε ένα νέο χώρο, εναρμονισμένο με τις τάσεις της Τέχνης του προηγούμενου αιώνα.


Ο μεγάλος καλλιτέχνης ταξιδεύει και πειραματίζεται στα νέα κινήματα της Δυτικής Ευρώπης. Προσπαθεί να ενώσει την Ανατολή στη ζωγραφική που είναι το χρώμα με την Δύση που είναι το σχέδιο. Στο Παρίσι ήλθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης και του εμπρεσιονισμού, ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου μέσα από τη συλλογή του Τεριάντ και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς και ο Τζακομέτι.

Μέσω του Ματίς εντοπίζει ο Τσαρούχης την Ελληνική παράδοση δηλαδή το Βυζάντιο, τη λαϊκή τέχνη και τον Καραγκιόζη. Στην Βυζαντινή Τέχνη έχουμε παράθεση χρωματικών ενοτήτων όπου η σκιά και το χρώμα είναι ανεξάρτητες χρωματικές ενότητες. Κάθε πράγμα κρατά συγκεκριμένη θέση, υπάρχει ιεράρχηση των πραγμάτων που έχουν αυτοτέλεια, πληρότητα μέσα στην ολότητά τους. Μια ιεραρχημένη κοινωνία που φροντίζει να διατηρεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ομάδας.


Γόνος αστικής οικογένειας ο ίδιος, ωστόσο, ανακαλύπτει την ομορφιά στις λαϊκές συνοικίες του Πειραιά που οι άνθρωποι είναι πιο αυθεντικοί, ενώ οι αστοί αναλώνονται σε βαρετές συζητήσεις για τα περιουσιακά τους στοιχεία.

Έντονες είναι οι χρωματικές επιφάνειες, ξεκάθαρες, διακριτές στα έργα του που η άμβλυνση των χρωματικών τους ενοτήτων δεν είναι το κύριο χαρακτηριστικό. Οι προσωπογραφίες του είναι μοναδικές ακόμα και οι απεικονίσεις των γυμνών στον καμβά είναι μία καθαρή μορφή Τέχνης χωρίς άλλες προεκτάσεις ή αναφορές. Από τον τρόπο που στρώνει το χρώμα ο Τσαρούχης υποβάλλει την αίσθηση ότι υπακούει σε μία ολότητα που μας περιβάλλει. Η ολότητα είναι το πιο σημαντικό, μία ανάγκη υπακοής στην παράδοση, στην Ελληνικότητα.

Η επιμελήτρια της έκθεσης, Νίκη Γρυπάρη αναφέρει για την έκθεση:

« Η πορεία χρόνο με τον χρόνο, οι πειραματισμοί και οι αναζητήσεις, οι ανησυχίες και οι κατευθύνσεις, τα θαρραλέα άλματα αλλά και οι ‘επιστροφές’, η θεματολογία, οι εμμονές, οι τεχνοτροπίες, οι χρωματικές κλίμακες, η ωριμότητα.. Πορεία που την καθόρισε περισσότερο από όλα η σκέψη και η πνευματικότητα, πορεία βαθειά, ουσιαστική, πλούσια και παραγωγική. […] Το θέατρο τον απασχολούσε σχεδόν όσο και η ζωγραφική. Ζωγράφιζε μακέτες για έργα που πραγματοποιήθηκαν αλλά και πολλές άλλες φανταστικές, ‘ιδανικές’ όπως τις έλεγε, για έργα που δεν θα παίζονταν ποτέ.


Τα σκηνικά αυτά, ταξινομημένα κατά έργο είναι η πρώτη ίσως φορά, με εξαίρεση την έκθεση στο Μουσείο Γουλανδρή, που παρουσιάζονται σε τόση μεγάλη έκταση και λεπτομέρεια, διατηρώντας όμως ελεύθερη την προοπτική να πραγματοποιηθεί σε μελλοντικό χρόνο μια ήδη προγραμματισμένη, ολοκληρωμένη και αναλυτική έκθεση του σκηνογραφικού έργου του Γιάννη Τσαρούχη. Μια έκθεση εμπλουτισμένη με όλο εκείνο το συνοδευτικό υλικό που εντοπίστηκε κατά την διάρκεια των αναζητήσεων και των καταγραφών και αναδεικνύει την σκηνική διάσταση αυτών των μικροσκοπικών αλλά τόσο γοητευτικών ζωγραφικών δημιουργιών.»

Πηγές:
1. Το Μουσείο Μπενάκη τιμά τον Γιάννη Τσαρούχη:
http://www.nooz.gr/page.ashx?pid=9&aid=1082708&cid=153
2. Γιάννης Τσαρούχης: Η ζωή και το έργο του:
http://www.haef.gr/libraries/biographies/tsarouhis.php

ΥΓ: Ευχαριστώ τη φίλη μου την Αθηνά για τις σημειώσεις που κράτησε και που με βοήθησαν σε αυτό το κείμενο.
_