"Vivaldi: Four Seasons - Winter"

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2009

Όσο μπορείς

_
Όλοι το έχουμε διαβάσει το ποίημα, πόση συμπυκνωμένη γνώση κι εμπειρία κρύβει. Να το μάθουμε απέξω. Ας μην φλυαρώ άλλο, σας το παραθέτω μαζί και με τον σχολιασμό του Ρένου Αποστολίδη.





Κωνσταντνος Καβάφης


Ὅσο μπορεῖς


Κι ἂν δὲν μπορεῖς νὰ κάμεις τὴν ζωή σου ὅπως τὴν θέλεις,
τοῦτο προσπάθησε τουλάχιστον ὅσο μπορεῖς:
μὴν τὴν ἐξευτελίζεις μὲς στὴν πολλὴ συνάφεια τοῦ κόσμου,
μὲς στὲς πολλὲς κινήσεις κι ὁμιλίες.


Μὴν τὴν ἐξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνὰ κ' ἐκθέτοντάς την
στῶν σχέσεων καὶ τῶν συναναστροφῶν

τὴν καθημερινὴν ἀνοησία, ὡς ποὺ νὰ γίνει σὰ μία ξένη φορτική.


[1913]


---------------------------------------------------

Ενα σχόλιο στο ποίημα του Καβάφη Όσο μπορείς


[ Ρένος :] Θα συνιστούσα αυτό το ποίημα να το μάθουν απόξω, όσο γίνεται περισσότεροι άνθρωποι, και να το ξαναδιαβάζουν, να το ξαναλένε στον εαυτό τους, όπως, να πούμε, είναι κάτι τέτοια ποιήματα - ξέρω γω - σαν το "Αν μπορείς" του Κίπλινγκ, έτσι ... Αυτό... να το μάθουν απόξω και να το λένε. Λέγεται Όσο μπορείς.



[ Ρένος :] Προσέχετε τι λέει; Και σκεφτείτε τη ζωή μας, τη δικιά μας, τη ζωή των κοινωνιών των συγχρόνων, τη ζωή των εκδηλώσεων...


Όλοι πολλοί μαζί... στέκουν όρθιοι, λένε λόγια... τούτο... κείνο... τάχα αγαπιούνται... φιλιούνται -- φιλάν τον αέρα, δεξιά κι αριστερά απ' τα μάγουλα ο καθένας, κανένας δε φιλάει πράγματι τα μάγουλα, κανένας δε φιλάει πράγματι το στόμα, κανένας δεν επιθυμεί πράγματι όσο λέει πως επιθυμεί τον άλλο, "Α!...τι ωραία που σε είδα!..."


Αυτή είναι η πολλή συνάφεια του κόσμου, οι πολλές κινήσεις κι ομιλίες, κι όλη αυτή η ψευτιά, το θέατρο... - η οποία, λέει, εξευτελίζει τη ζωή... την εκθέτει... στην καθημερινήν ανοησία των σχέσεων και των συναναστροφών.


Εδώ δείχνεται ο πράγματι - θα έλεγα - επαναστατικός Καβάφης, προσωπικά επαναστατικός, - γιατί δεν ξέρω αν επανάσταση είναι η φωνή..., η επίθεση..., η μάχη... και μήπως είναι πιο φοβερή επανάσταση η απόφαση ότι δεν έχω καμμιά σχέση με το κακό και τη φλυαρία αυτού του κόσμου !


Τον είπανε ποιητή της παρακμής..., αυτά είναι γελοιότητες. Ας στο ξαναλέει ο καθένας, ας το μάθει απόξω αυτό το ποίημα - θα του κάνει καλό -


Αν γλιτώσει και μία μονάχα απ αυτές τις εκδηλώσεις κι απ αυτές τες συνάφειες και τες πολλές κινήσεις κι ομιλίες, - θα είναι μεγάλο κέρδος.


http://www.myriobiblos.gr/greekliterature/kavafis_osomporeis.html
http://stavrochoros.pblogs.gr/2008/10/o-renos-apostolidhs-sholiazei-kabafh-.html
_

18 σχόλια:

Dimitra είπε...

Museum αυτό είναι το αγαπημένο μου ποίημα! Συμφωνώ ότι πρέπει να το μάθουμε απέξω και παρατηρώ ότι έχεις βάλει και πολυτονικό στο ποίημα όπως γράφτηκε πραγματικά.

Καλό σου απόγευμα!

Andreas είπε...

Φίλε Δ. το ποίημα κρύβει μεγάλες αλήθειες. Οι περισσότεροι είναι μέσα στην επιφάνεια και τις ψεύτικες σχέσεις χάνοντας το νόημα της ζωής χωρίς να το καταλάβουν.

Athanassios Ghikas ready to fly like an Eagle είπε...

Πολύ καλό Δημήτρη που μας το θύμησες.
Να μην το ξεχνάμε έστω και αν δεν θυμόμαστε ακριβώς τους στοίχους να έχουμε κατα νου το υψηλό του νόημα.
Μαζί με το ΑΝ του Κιπλινγκ πάνε παρέα.

Πόσο επίκαιρο αλήθεια

museum είπε...

@ Dimitra

Δήμητρα κι εμένα είναι στα αγαπημένα μου. Οι τόνοι χρειάζονται γιατί δίνουν την μουσικότητα στο στίχο. Έχω ακούσει ότι ποιήματα του Καβάφη δεν έχουν μελοποιηθεί γιατί έχουν μουσικότητα από μόνα τους!

museum είπε...

@ Andreas

Αντρέα, το ποίημα είναι τόσο περιεκτικό. Και το σχόλιο του Ρένου είναι επίσης πολύ εύστοχο. Μία φορά να γλιτώσουμε από τη συνάφεια του κόσμου, έχουμε κέρδος!

museum είπε...

@ Sakis

Σάκη και το ΑΝ του Κίπλινγκ είναι έξοχο. Μου κάνει εντύπωση πόσο πυκνός είναι ο στίχους του Καβάφη, κάθε τόνος, κάθε κόμμα είναι προσεκτικά βαλμένα. Η αφαίρεση στην Τέχνη στον υπερθετικό βαθμό!

Athanassios Ghikas ready to fly like an Eagle είπε...

Πράγματι μουχε κάνει και μένα εντύπωση.
Κάθε λέξη άριστα τοποθετημένη σε χτυπάει σαν σφυρί !!

museum είπε...

@ Sakis

Ναι, ούτε μία λέξη παραπάνω ούτε παρακάτω. Ακόμα και το πολυτονικό έχει την άξια του !

efi είπε...

Museum, πολύ ωραίο το ποίημα του Καβάφη,δε το ήξερα.
Όλοι μας έχουμε πάει σε εκδηλώσεις ειδικά σε μικρή πόλη όταν κάποιος μένει όλο και κάποιο γνωστό του θα συναντήσει, και έχουμε πει "χάρηκα που σας είδα" και διάφορα άλλα και ας μην τα αισθανόμαστε πάντοτε πραγματικά τις περισσότερες φορές.
Τολμάει κανένας μας, να πει σε μια εκδήλωση, "δεν σε γουστάρω"γιαυτό δεν σε χαιρετάω, δεν σου μιλάω?
Επίσης δεν νομίζω να είναι κάποιος τόσο πολύ υπεράνω να μην έχει κάνει μια ψεύτικη σχέση στη ζωή του, είτε φιλική είτε επαγγελματική λέγεται. Όσο για την ερωτική δεν το συζητώ καν.
Καλό βράδυ!

museum είπε...

@ efi

Καλή σου μέρα Έφη! Έχεις πάρα πολύ δίκιο και είπες αλήθειες εδώ. Οι περισσότερες συναναστροφές πιστεύω κι εγώ πως είναι επιφανειακές και οι ευγένειες είναι αρκετά προσποιητές. Και για τις ερωτικές σχέσεις, τις εφήμερες, σε αρκετές συμβαίνει το ποιος θα κοροϊδέψει τον άλλον και θα είναι ο καλύτερος ηθοποιός.

Το νόημα του ποιητή όπως το καταλαβαίνω ακόμα είναι πως κι εμείς οι ίδιοι ας μην δίνουμε δικαιώματα σε συζητήσεις για τα δικά μας θέματα στον πολύ κόσμο. Ούτε να κλαιγόμαστε ούτε να ανοιγόμαστε πολύ ούτε να απολογούμαστε για το κάθε τι. Γιατί τότε τα σοβαρά μας θέματα θα ευτελιστούν στο καθημερινό κουτσομπολιό.

Athanassios Ghikas ready to fly like an Eagle είπε...

Με άλλα λόγια αυτό που έλεγαν οι παλιοί σοφοί.
Μάθε να ακούς πολύ και να μιλάς πιό λίγο (όταν χρειάζαται κάτι ωφέλιμο να πεις)

museum είπε...

@ Sakis

Ναι Σάκη, κυρίως να κρατάμε την θέση μας, κάθε πράγμα δεν λέγεται σε όλους. Υπάρχουν και οι κολλητοί που θα μας ακούσουν αλλά και οι ρουφιάνοι που θα το κάνουν βούκινο.

efi είπε...

Museum,λέει κανείς τα προσωπικά του θέματα?Ποιός είναι αυτός ο αναμάρτητος που θέλει το καλό του άλλου, για όλους τους γνωστούς και φίλους του?Δεν νομίζω να είμαστε τόσο υπεράνω, μακάρι να είμαστε!
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο Καβάφης ήταν ομοφιλόφιλος και έκρυβε πολύ καλά την προσωπική του ζωή. Μήπως γιαυτό το λόγο έγραψε το ποίημα αυτό?
Καλό βράδυ

museum είπε...

@ efi

Αν μπορείς σε παρακαλώ να μου ξαναστείλεις πιο καθαρά το σχόλιο γιατί ομολογώ ότι δεν το κατάλαβα. Κι επίσης δεν κατάλαβα τη σχέση της πρώτης παραγράφου με τη δεύτερη. Ευχαριστώ.

efi είπε...

Museum, πιστεύω απαντώντας στους προηγούμενους φίλους πως κανένας μας,δεν λέει σε όλο το κόσμο την προσωπική του ζωή,για την δουλειά του, υπάρχουν κάποια μυστικά που ο καθένας τα κρατάει για τον εαυτό του.Νομίζω πως κατά βάθος δεν θέλει κανείς το καλό του άλλου, λίγοι μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού είναι οι φίλοι του καθενός μας.
Ο Καβάφης διάβασα πως είναι ομοφιλόφυλος, μήπως αναρωτιέμαι έγραψε αυτό το ποίημα για να κρύψει την προσωπική του ζωή, δεν θα ήθελε τότε να γίνει γνωστή?
Καλό βράδυ

museum είπε...

@ efi

Εννοείται Έφη πως κρατάμε πολλά πράγματα για τον εαυτό μας τα οποία αφορούν μόνο εμάς και κανέναν άλλον. Αυτό είναι καλό. Αυτό το ότι κανείς δεν θέλει το καλό του άλλου είναι λίγο απόλυτο γιατί υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με γενναιοδωρία. Και βέβαια ο εγωκεντρισμός κυριαρχεί αλλά όχι παντού.

Για τον Καβάφη δεν ξέρω να σου πω, πάντως πολλοί καλλιτέχνες αντανακλούν στο έργο τους, κομμάτια του χαρακτήρα τους, κάτι που είναι ενδιαφέρον για να τους γνωρίσουμε καλύτερα.

Σε ευχαριστώ για το σχόλιο!

Ανώνυμος είπε...

ΠΟΣΟΙ
ΕΥΓΕΝΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
Τολμήσανε την επανάσταση, χωρίς να φοβηθούν την ήττα. Ατρόμητοι υψώσανε τις ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο. Ασυμβίβαστοι, αμόλυντοι και ακέραιοι δώσανε την ψυχή τους. Συγκρούστηκαν με το κατεστημένο αψηφώντας την απόρριψη. Φωνάξανε, διεκδικήσανε και αγριέψανε παραμένοντας αλώβητοι. Ξεχάσανε αγάπες, οικογένειες και φιλίες για το δίκαιο του αγώνα. Βοήθησαν χωρίς να βοηθηθούν. Ψηφίσανε χωρίς να ψηφισθούν. Παλέψανε χωρίς να σκοτωθούν. Διαπραγματευθήκανε χωρίς να λερωθούν. Αμφισβητήθηκαν χωρίς να αμφισβητήσουν. Δοξάσανε χωρίς να δοξαστούν. Ανήκουνε στην γενιά την αδικημένη που πέρασε τα καλύτερα της χρόνια κάτω από τις λόγχες των φρουρών.
Δίπλα τους περνούσανε αυτοί που: Αντιμετωπίσανε τη ζωή με υπεροψία, εγωισμό και αδιαφορία. Γεμίσανε τις κοιλιές τους και αδειάσανε την ψυχή τους. Ήπιαν το κρασί της λησμονιάς και βυθίσθηκαν στη λήθη. Απωλέσανε αναμνήσεις, αισθήματα, όνειρα και ελπίδες. Καλύψανε το κενό "εγώ" τους με τεράστιες πεπονόφλουδες. Με σκυμμένο κεφάλι αποδέχτηκαν την καταπίεση βαδίζοντας για το μέλλον άβουλοι, αποθαρρημένοι και άτολμοι. Ζήσανε βίοι παράλληλοι, αλλά πόσοι είναι σήμερα; Πόσοι μείνανε; Λίγοι ή πολλοί;
Άλλωστε υπάρχουν και οι άλλοι, οι περαστικοί. Δεν ακούσανε, δεν είδανε, δεν είχανε καμία συμμετοχή στα γεγονότα. Οι άχρωμοι, ανώδυνοι και άγευστοι. Κοντά στο μαύρο και το άσπρο υπάρχει πάντα και το γκρι, αλλά δεν καθορίζει μία γενιά. Πώς έχουν εξασφαλίσει την επιβίωσή τους; Και με ποια ψυχικά εφόδια μπορούν να πολεμήσουν και να αντισταθούν στην αγριότητα του σήμερα; Πώς θα επωφεληθούν οι νέοι από την ιστορία που "γράψανε" οι τόσοι; Πώς θα ζήσει η καινούργια γενιά και πόσο θα "δανειστεί" από την εμπειρία των γονέων για να προετοιμαστεί καλύτερα για το αβέβαιο του αύριο; Ποιανού η συνταγή ήτανε καλύτερη και εξασφάλιζε μακροβιότερη ζωή στη μνήμη ενός λαού; Ποιος μπορεί να απαντήσει; ΑΥΓΗ-4.01.20001

museum είπε...

@ Ανώνυμος – Ευγενία

Αν και δεν βλέπω κάποια μεγάλη σχέση με το ποίημα του Καβάφη και το τι ακριβώς θέλει να περάσει προς τα έξω, σε ευχαριστώ πολύ για το κείμενο που άφησες εδώ. Στην ανάλυση μπορεί να γίνεται κάποια αναφορά για επανάσταση αλλά μου φαίνεται πως το νόημα των στίχων του έχει να κάνει με την συνάφεια του κόσμου και την καθημερινή ανοησία, στην οποία προσκολλάμε. Οι σχέσεις επομένως γίνονται επιφανειακές, δίχως ουσία και αναλώνουμε την ζωή μας σε τέτοια μικροπράγματα που το μόνο που έχουν να δώσουν είναι τροφή για σχόλια και κουτσομπολιά.

Καλή σου μέρα.