"Vivaldi: Four Seasons - Winter"

Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2009

Ελιτίστικα σχολεία

_
Με την ευκαιρία της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς ..


Το παλιό μου σχολείο είναι μέσα στην ψυχή μου. Τέλος. Δεν το συζητώ, δεν το αναλύω, δεν θέλω αντιρρήσεις. Έτσι μου αρέσει και κανείς δεν θα μου το στερήσει αυτό το δικαίωμα. Μιλώ για την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ασφαλώς και σε λίγο θα σας εξηγήσω πως συνέβησαν όλα αυτά.



Το άγχος για την εισαγωγή στο Γυμνάσιο ξεκίνησε από τα δώδεκα. Βέβαια οι εξετάσεις τέτοιου είδους είχαν προ πολλού καταργηθεί, αλλά η Πρότυπος Σχολή Πατρών, το Πρότυπο όπως το λέγανε, το σημερινό Πειραματικό της Περιοχής Λάγγουρα που συγκαταλέγονταν δίκαια στα πρότυπα σχολεία, τύπου Βαρβάκειου, Ιωννίδειου ή άλλων ξεχωριστών σχολών, επέλεγε τους οι μαθητές του με γραπτές εξετάσεις.

Πέρασα με εβδομήντα μία μονάδες, με άριστα το ογδόντα. Έμεινα ικανοποιημένος μιας και ήξερα ότι ήμουν κάπως αδύνατος στην Έκθεση. Τα κατάφεραν ογδόντα μαθητές σε σύνολο πεντακοσίων, αυτό κι αν ήταν ένας μικρός άθλος. Το καλοκαίρι εκείνο ήταν γεμάτο από λόγια κυρίως από τους άλλους και ειδικά μεγαλύτερους που μας φιλοφρονούσαν. Μας κολάκευε, αναντίρρητα, αν και κάπου συγκρούονταν με το αίσθημα του αποχωρισμού από φίλους που είχα κάνει μέχρι τότε – οι πιο πολλοί θα πήγαιναν στο Έβδομο Γυμνάσιο των Υψηλών Αλωνίων ή στο Δεύτερο της Τριών Ναυάρχων. Αυτό μου στοίχισε αρκετά στην αρχή, ήταν μεγάλη η δημοφιλία μου τότε βλέπετε. Αλλά για όλα αυτά ίσως γράψω κάποια άλλη φορά.



Οι πρώτες μέρες σαν καινούργιος τέτοια εποχή το Σεπτέμβρη ήταν μία απότομη προσγείωση. Πρόσωπα σφιγμένα, περιβάλλον σε πρώτη ματιά πειθαρχημένο και σοβαρό. Ήταν και οι μεγαλύτερες τάξεις του Λυκείου που δεν είχαν κορίτσια - ίσχυε ο διαχωρισμός σε αρρένων και θηλέων, τι οπισθοδρομικό αλήθεια; - κι έτσι συμπληρώνονταν η εικόνα. Οι επόμενες μέρες μεγένθυναν τις εντυπώσεις. Κάποια νόστιμα κορίτσια που δεν μπορούσες να μην τις προσέξεις δεν τα κατάφεραν να αμβλύνουν τα συναισθήματα.

Όλοι οι σπασίκλες μαζεμένοι”, σκέφτηκα,
“τι δουλειά έχω εγώ εδώ; ..”


Ο ανταγωνισμός ήταν τόσο έντονος που κάποιοι διάβαζαν και το παρακάτω για να δείχνουν κάμποσοι. Οι καθηγητές μου φάνηκαν πολύ εντατικοί και πιεστικοί με συνεχόμενα διαγωνίσματα και αυστηρότητα, που αρκετά μετά κατάλαβα πως ήταν υπερβολική για τέτοιες ηλικίες. Όσο για φλερτ και σχέσεις, ας το αφήσουμε καλύτερα. Μέχρι τα δύο πρώτα χρόνια να φανταστείτε ντρεπόμουν να δείξω τους συμμαθητές μου στους παλαιούς μου φίλους που στο μεταξύ, στα ‘κανονικά’ τους σχολεία, μεγάλωναν σαν φυσιολογικά, έτσι καταλάβαινα, παιδιά της ηλικίας τους. Δύο χρόνια με πήρε να προσαρμοστώ, ίσως και παραπάνω. Γιατί να μην κάνω εγώ την επιλογή μου και να αναγκαστώ σε κάτι που περίπου μου επέβαλαν οι άλλοι;


Η επόμενη χρονιά, στην Τρίτη Γυμνασίου, και πιο μετά ήταν διαφορετική. Άρχισα να παραδέχομαι παιδιά που είχαν ξεχωριστό ταλέντο και έφεση στα μαθήματα ή ακόμα και πλούσια κοινωνική παρουσία. Φλερτ υπήρχαν και παρέες και άποψη για πολλά, από όλα είχε. Μόνο που εγώ δεν το καταλάβαινα ως τότε. Υπήρχε ένα επίπεδο όπως και να το κάνουμε, που πέρα από τις καλύτερες βαθμολογίες είχε σχέση και με πιο ουσιαστικές δράσεις και απόψεις. Άρχισα να αναθεωρώ τις αρχικές μου θέσεις. Ναι, ήταν μας κάποιας μορφής υπεροχή απέναντι στους συνομίληκούς μας.


Ελίτ μήπως θα έλεγε κανείς; Ναι, γιατί όχι – άργησα να παραδεχθώ την εγκυρότητα ή την εφαρμογή του όρου, μα αργότερα τον κατανόησα και υιοθέτησα πλήρως. Σάμπως ποιοι είναι αυτοί που κάνουν τη διαφορά και πάνε μπροστά τις κοινωνίες; Μα η ελίτ ασφαλώς.

Η συνέχεια με βρίσκει να θυμάμαι ένα δύσκολο κι επίπονο δρόμο γεμάτο διάβασμα, εξετάσεις, ανταγωνισμό. Βέβαια διατήρησα τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά μου, παράξενα και ολίγον επαναστατικά για εκείνη την εποχή όπως κοπάνες με λίγους ή τον εαυτό μου μονάχα, καβάλημα του κιγκλιδώματος του προαυλίου αντί αποχαιρετισμού, κάπνισμα ανερυθρίαστα, μπροστά σε πολλούς και άλλα. Ομολογώ ότι τη μικρή μου επανάσταση την έκανα τότε και αυτό ήταν όλο. Στα φοιτητικά μου χρόνια ήμουνα ένας φιλήσυχος, συντηρητικός θα έλεγε κάποιος – που να ήξερε;

Τα χρόνια εκείνα πέρασαν με ένταση, πάθος γι αυτό που κάναμε, και άλλα δυνατά συναισθήματα – δεν τα αναφέρω γιατί δεν θα με έφθανε ο χρόνος και ο χώρος. Το σχολείο μου σάρωσε στις Πανελλαδικές εξετάσεις, δεν θυμάμαι κι εγώ πόσους σημερινούς ακαδημαϊκούς έχει προσφέρει – δεν ξέρω βέβαια πόση σημασία μπορούν να έχουν όλα αυτά για λιγότερους ή περισσότερους. Οι συμμαθητές μου είναι οι πιο κολλητοί μου φίλοι παρασάγγες, μπορώ να συζητήσω μαζί τους, να γελάσω, να μοιραστώ, να εμπιστευτώ, να πλακωθώ, να βρίσω, να τσακωθώ όλα μαζί. Και να γουστάρω πάνω από όλα.



Γουστάρω που τέλειωσα από εκεί πέρα, και όλους όσους μιλούν για διακρίσεις, τους προσπερνάω. Οι υποστηρικτές του μέσου όρου προς τα κάτω, δυστυχώς και ξεκάθαρα είναι οι πολύ μέτριοι που θέλουν να ανέβουν τεχνητά προς τα πάνω. Και μαζί τους να χαμηλώσουν τους καλούς. Το σχολείο μου υπάρχει και σήμερα και μακάρι να συνεχίζει να είναι το ίδιο καλό. Δυστυχώς όμως ο θεσμός των λεγόμενων ελιτίστικων σχολείων έχει φθίνει μέχρι εξασθενήσει στις μέρες μας. Τις μνήμες μου όμως δεν μπορεί να μου τις πάρει, όπως και τους ανθρώπους που συνδέθηκα. Και παραδέχομαι πως κάποια από τα λίγα που έχω κάνει στη ζωή μου δεν θα συνέβαιναν αν δεν περνούσα από εκεί.

ΥΓ: Αφιερωμένο σε όλους τους .. μπάκουρους και τις κοπελιές, που είμαστε μαζί εκεί, με αέρηδες, βροχές, υγρασίες, καύσωνες και ζέστες.
_

16 σχόλια:

Andreas είπε...

Τις καλύτερες μου αναμνήσεις τις έχω από τα φοιτητικά μου χρόνια, έκανα καλούς φίλους στη σχολή για πάντα. Τα σχολικά μου χρόνια ήταν κι αυτά ευχάριστα και οφείλω να ομολογήσω ότι μετά από το διάβασμα του post σου τα εκτιμώ ακόμα περισσότερο.

Καλό απόγευμα φίλε!

Lilith είπε...

"...στα ‘κανονικά’ τους σχολεία, μεγάλωναν σαν φυσιολογικά, έτσι καταλάβαινα, παιδιά της ηλικίας τους"

Είναι φοβερό το πόσο "ζηλευτός" μπορεί να γίνει ο όχλος πολλές φορές! Η αλήθεια είναι ότι έχουν έναν τρόπο να σε κάνουν να θες να... κόψεις κι' εσύ την ουρά σου γιατί να είσαι στη μόδα. ;)
Χαίρομαι που "ξύπνησες" κάποια στιγμή και κατάλαβες πόσο τυχερός ήσουν! Θα μπορούσε όλη αυτή η ευκαιρία που σου δόθηκε, να πάει χαμένη! :)

Καλό σου απόγευμα!

Thanasis είπε...

File Museum, anoikses kai pali th kardia sou...
Htan lathos h katarghsh twn protupwn sxoleiwn. Bebaia, opws asfalws tha thumasai arketoi kathhghtes eixan antipaidagwgikh sumperifora.

Dimitris είπε...

Δεν δέχομαι τον όρο "ελιτίστικο". Εγώ σαν απόφοιτος Βαρβακείου 1985 (έχει σημασία να λέμε πότε τελειώσαμε γιατί δείχνει με ποιόν τρόπο μπήκαμε) δεν θεωρώ ότι ανήκαμε σε κάποια ελίτ. Δεν προερχόμασταν από ελίτ αλλά δημιουργούσαμε ελίτ. Ελιτίστικα είναι το Κολλέγιο Αθηνών, Ψυχικού, Μωραϊτης κλπ. Αυτά πρέπει να σκας κάτι 12χίλιαρα το χρόνο αρα για να πηγαίνεις πρέπει να ανήκεις σε ελίτ.

museum είπε...

@ Andreas

Έχεις δίκιο, οι περισσότεροι θυμούνται τα φοιτητικά τους χρόνια. Μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων για πολλά και ποικίλα πράγματα. Βέβαια, όπως θα κατάλαβες εγώ είμαι κάπως διαφορετικός κι εκεί στο γυμνάσιο και λύκειο έκανα την όποια επανάστασή μου.

Σε ευχαριστώ για το σχόλιο και καλημέρα!

museum είπε...

@ Lilith

Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Πολλά συμπεράσματα τα βγάλαμε αρκετά αργότερα γιατί μετά καταλαβαίνουμε περισσότερα. Και ειδικά σήμερα με αυτό το κατάντημα της παιδείας, χαίρομαι διπλά που πέρασα από ένα σχολείο με υψηλό επίπεδο μαθητών και καθηγητών και όχι από άλλα, επέτρεψέ μου, του σωρού.

Καλή σου μέρα!

museum είπε...

@ Thanasis

Φίλε και συμμαθητή Θανάση, η κατάργηση των εξετάσεων εισαγωγής στα πρότυπα, τα αποδυνάμωσε τόσο που για πολλούς, σαν να καταργήθηκαν. Εννοείται πως υπήρχαν και κακές συμπεριφορές ειδικά στα πρώτα χρόνια ή από καινούργιους. Κι αυτοί όμως με το χρόνο μας εκτίμησαν, όσους τυχόν είχαν αδικήσει!

museum είπε...

@ Dimitris

Συνονόματε φίλε, ταυτίζομαι πλήρως μαζί σου. Ας διευκρινίσω όμως ότι όταν μιλώ για ελίτ, αναφέρομαι σε πνευματική υπεροχή και εσωτερική καλλιέργεια και όχι οικονομική επιφάνεια. Όπως γνωρίζεις, αυτά τα δύο δεν συμβαδίζουν συχνά στις μέρες μας ή και παλιότερα δεν συνέβαινε. Ο ορισμός της ελίτ που δίνεις δεν είναι για μένα ο σωστός.

Σε ευχαριστώ για το σχόλιο.

Dinos είπε...

Τί μου θύμησες τώρα!!!
Ότι κάποτε πηγαίναμε Σχολείο.
Και μάλιστα σε Πρότυπο Σχολή.
Έτσι όπως ήμασταν και είχαμε διαπαιδαγωγηθεί δεν θα μπορούσαμε να πηγαίναμε και πουθενά αλλού.
Ειδικά παιδιά ==> ειδικά σχολεία.
Βοηθηθήκαμε όμως έτσι να μπούμε σε "καλές" σχολές και νά' χουμε μια "καλή" δουλίτσα σήμερα.
Έτσι όμως ποτέ δεν έμαθα αν θα μου άρεσε και θα μπορούσα να γίνω ποιητής, σκηνοθέτης, ηλεκτρολόγος εγκαταστάσεων. Γιατί ο δρόμος που βαδίσαμε ήταν στενός και χωρίς παρακάμψεις και εξόδους.

museum είπε...

@ Dinos

Φίλε Ντίνο δεν σε καταλαβαίνω στη γραμμή που μιλάς για τα ειδικά σχολεία. Κάποια παιδιά είχαν ανύπαρκτο κοινωνικό περίγυρο, σύμφωνοι, αλλά δεν έφταιγε το σχολείο για αυτό, αν είχαν μεγαλώσει έτσι από πριν. Πιστεύω να παραδέχεσαι πως η σημερινή εξέλιξη των πολλών δικαιώνει τους υποστηρικτές του και τη θετική του επίδραση. Να σου θυμίσω ακόμη ότι και ποιητές βγήκαν και σκηνοθέτες, ακόμα και πολιτικοί (αυτό βέβαια όχι απαραίτητα θετικό) από εκεί μέσα.

Κάποιοι, εγκλωβισμένοι στα αδιέξοδά τους, κατηγορούν το σχολείο σαν να θέλουν να αποδώσουν αλλού τις προσωπικές τους ευθύνες για την αδράνειά και νωχελικότητά τους. Είναι λίγοι αυτοί. Όσο για το στενό και μη παρακάμψιμο δρόμο, δεν νομίζεις πως έτσι ήταν το όλο σύστημα φτιαγμένο;

Dinos είπε...

η ύπαρξη των Προτύπων Σχολείων ήταν μια πειραματική εφαρμογή, προκειμένου να βγουν κάποια συμπεράσματα για έναν τρόπο λειτουργίας του σχολείου και αν αυτά ήταν θετικά να λειτουργήσει πιλοτικά. Όμως τελικά εκφυλίστηκε σε μια απλή μάζωξη "εκλεκτών" μαθητών και ίσως κάποιων καθηγητών.
Η εντυπωσιακή επιτυχία των μαθητών στις Πανελλήνιες δεν οφειλόταν σε "πεφωτισμένους", "πρωτοποριακούς" και "στοχευμένους στις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή" τρόπους διδασκαλίας αλλά στο εκ των προτέρων υψηλού επιπέδου μαθητικό υλικό και μόνο

Dinos είπε...

Τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν σημαίνουν ότι δεν ισχύει ότι: "τα καλύτερά μας χρόνια ήταν τα μαθητικά". Τότε που η ενέργειά μας χτύπαγε κόκκινο, η αθωότητά μας ήταν οδηγός ζωής και το "σήμερα" ήταν το μόνο ενδιαφέρον μας.
Άλλωστε μετά από τόσα χρόνια (πάνω από 20) οι περισσότεροι επικοινωνούμε σχεδόν καθημερινά.

museum είπε...

@ Dinos

Δεν μίλησε κανείς για πρωτοποριακές μεθόδους διδασκαλίας, μα βασικά για υψηλό επίπεδο μαθητών, αυτοί κάνουν την κύρια διαφορά. Η κατάργηση των εξετάσεων εισαγωγής στη δεκαετία του 80 (ενώ τα σχολεία διατηρήθηκαν, τι υποκρισία) ήταν απλά μία αντιδραστική κίνηση της νέα αρχής όπως και άλλα ‘λαμπρά’ που είδαμε σαν την κατάργηση των βαθμών στο δημοτικό (νομίζω στις δύο πρώτες τάξεις προβιβάζονταν όλοι) ή ακόμα και η κατάργηση του μαθήματος της ορθογραφίας! Και τα βάφτισαν σαν καινοτόμα!

museum είπε...

@ Dinos – 3

Συμφωνώ πλήρως σε αυτό και ούτε θέλω να φτιάξω το Αγιογράφημα τέτοιων σχολείων. Απλά με ενοχλεί όταν υπάρχουν αθλητικά σχολεία ή άλλες ομάδες μαθητών ή άλλων νέων ανθρώπων με ξεχωριστά ταλέντα και καταργούμε το αντίστοιχο με τους καλύτερους μαθητές.

Dinos είπε...

Αυτό που έγινε τότε (δεκαετία του 80) ήταν μια παρορμητική (χωρίς μελέτη και χωρίς πρόγραμμα) και άτσαλη κίνηση υλοποίησης του "πιο δημοκρατικού σχολείου", "σχολείου για όλους" και "όλοι είναι ίσοι κι αν δεν είναι να γίνουν"

museum είπε...

@ Dinos – 4

Χαίρομαι που συμφωνούμε τελικά, έστω και το βαφτίζεις με άλλα λόγια που επικαλείσαι από την εποχή. Η κατακλείδα είναι ότι η μάζωξη, όπως λες, σε ένα υψηλού επιπέδου περιβάλλον μαθητών, μέσω γραπτών διαγωνισμάτων, ωφέλησε πολύ.

Όπως συνέβαινε και με τις σχολές στα πανεπιστήμια που όμως ο κατακερματισμός τους, και η διόγκωσή τους έπειτα, έχουν φθίνει το επίπεδο των αποφοίτων τους (αλλά και των κορυφαίων). Όλα στην υπηρεσία του μέσου όρου, της αφύσικης ομοιομορφίας που σώνει και καλά πρέπει να πετύχουμε.